• दिशादर्शकाकडे जा
  • मुख्य विषयाकडे जा
  • अ-
  • अ
  • अ +
  • अ
  • अ
  • English
Government of India
जलसंपदा विभाग
महाराष्ट्र शासन, भारत
  • मुख्य पृष्ठ
  • आमच्याबद्दल
    • जलसंपदा विभागाचा इतिहास
    • संघटना तक्ता
    • संपर्क निर्देशिका
    • छायाचित्र आणि व्हिडिओ गॅलरी
    • नोकरी ची संधी
  • ज्ञान केंद्र
    • महाराष्ट्रातील सहभागी सिंचन व्यवस्थापनाचे पुनरुज्जीवन
    • ई - कार्यशाळा सादरीकरण संग्रह
      • नलिका वितरण प्रणाली
      • जिओसिंथेटिक्स (Geosynthetics)
      • उपसा सिंचन योजना
      • पाणी वापर संस्थांचे सक्षमीकरण
      • ई - सेवा पुस्तक
      • अपयशातून शिकवण व नाविन्यपूर्ण संकल्पना
      • वेबिनार मालिका - २०२१ -20२२
      • समन्यायी पाणी वाटपातून समृद्धी -इंदोरे योजना
      • वेबिनार-BGM अस्तरीकरण
    • घटनात्मक तरतुदी
      • आंतरराज्य जल विवाद अधिनियम 1956
    • न्यायाधिकरण निवाडे
      • गोदावरी पाणी तंटा लवाद
      • कृष्णा पाणी तंटा लवाद
      • नर्मदा पाणी तंटा लवाद
    • ई-प्रशासन माहिती पुस्तिका
    • जलनिती
    • अधिनियम आणि नियम
      • महाराष्ट्र सिंचन कायदा 1976
      • म. सि. प. शे. व्य. कायदा २००५
      • म. सि. प. शे. व्य. नियम २००६
      • महाराष्ट्र जलसंपत्ती नियमन बाबतचे कायदे
      • मुंबई कालवे नियम -1879
      • धरण सुरक्षितता नियम २०२१
      • मुंबई कालवे नियम -१९३४
      • वन संरक्षण अधिनियम 1980
      • जमीन अधिग्रहण कायदे
      • महाराष्ट्र नागरी सेवा नियम
      • सादरीकरण -म.सि.प.शे.व्य.कायदा २००५
    • नियमपुस्तिका
      • एम.पी.ड्ब्लु नियमपुस्तिका (इंग्रजी आवृत्ती)
      • पी.डी.एन नियमपुस्तिका
      • एम. पी. डब्लु नियमपुस्तिका
      • म.सं.सं.नियम पुस्तिका
        • नियम पुस्तिका१-खंड १
        • नियम पुस्तिका१-खंड 2
        • नियमपुस्तिका२
        • नियम पुस्तिका३
      • धरण सुरक्षितता नियम पुस्तिका -प्रकरण २
      • धरण सुरक्षितता नियमपुस्तिका -प्रकरण ७
      • धरण सुरक्षितता नियमपुस्तिका -प्रकरण ८
      • एम. पी. डब्लु लेखासंहिता
      • एम. पी. डब्लु लेखासंहिता(इंग्रजी आवृत्ती )
      • लघु पाटबंधारे नियम पुस्तिका
      • ओ एफ डी नियमपुस्तिका
      • हक्कदारी नियमपुस्तिका
      • राज्य जल आराखडा नियमपुस्तिका
    • धरण पुनर्स्थापना व सुधारणा प्रकल्प (टप्पा २ व ३)
    • नियतकालीक प्रकाशने
      • ऊर्ध्व गोदावरीतील खरीप पाणी वापर
      • सिंचननामा- पालखेड पाटबंधारे विभाग , नाशिक
      • ई-बुलेटीन
      • पूर नियंत्रण माहिती पुस्तिका- ऊर्ध्व गोदावरी खोरे व गिरणा खोरे
      • उपसा सिंचन लाभधारक यादी
        • म. कृ. खो. वि. म
        • ता. पा. वि. म.
        • गो .म.पा.वि.म.
        • को.पा.वि.म
        • वि.पा वि.म
      • भूजल निःसारण योजनांमुळे सुधारलेल्या क्षेत्राचा अहवाल
      • सिंचन सध्य स्थिती दर्शक अहवाल
      • जललेखा अहवाल
      • पाटबंधारे प्रकल्पांचे स्थिरचिन्हांकन अहवाल
      • सिंचन त्रैमासिक
    • इतर प्रकाशने
      • कृषीक्षेत्रातील पाण्याची बचत आणि संवर्धन
      • महाराष्ट्र जल आणि सिंचन आयोग अहवाल जून १९९९
      • कृष्णा खोऱ्यातील सन २०१९ मधील पूरपरिस्थिती अभ्यास समिती अहवाल
      • संदर्भपुस्तिका -जलाशयांच्या क्षमतेचा अभ्यास सन १९७४-२०२०
      • सिंचन विषयक विशेष चौकशी समिती अहवाल
      • अभियांत्रिकी सेवा नियम पुर्नरचना समितीचा अहवाल
    • जिल्हा पुस्तिका
    • सामाईक दर सूची
    • सा.बां.वि /ज.सं.वि हँडबुक
    • पाणी वापर संस्था संबंधित माहिती
  • महामंडळे व संस्था
    • महाराष्ट्र कृष्णा खोरे विकास महामंडळ
      • म.कृ.खो.वि.म. कायदा
      • नियामक मंडळ ठराव
      • सुधारित प्र.मा./प्र.मा.आदेश
      • वार्षिक अहवाल
      • परिपत्रके व पत्रे
      • म.कृ.खो.वि.म-नागरिकांची सनद
    • विदर्भ पाटबंधारे विकास महामंडळ
      • वि.पा.वि.म. कायदा
      • वि .पा.वि .म.-नियामक मंडळ ठराव
      • वि.पा.वि.मं-नागरिकांची सनद
      • सु.प्र.मा /प्र.मा. आदेश
      • वि.पा.वि.म.-वार्षिक अहवाल
      • वि .पा.वि .म-परिपत्रके व पत्रे
    • तापी पाटबंधारे विकास महामंडळ
      • ता.पा.वि.म. कायदा
      • ता.पा.वि.म.-नियामक मंडळ ठराव
      • ता.पा.वि.म.- सु.प्र.मा./प्र.मा.आदेश
      • ता.पा.वि.म.- वार्षिक अहवाल
      • ता.पा.वि.म.-परिपत्रके व पत्रे
    • गोदावरी मराठवाडा पाटबंधारे विकास महामंडळ
      • गो.म.पा.वि.म. कायदा
      • गो.पा.वि. मं -नियामक मंडळ ठराव
      • गो.पा.वि.मं.-सु.प्र.मा./प्र.मा. आदेश
      • गो.पा.वि.मं-वार्षिक आहवाल
      • गो.पा.वि.म.-परिपत्रके व पत्रे
    • कोकण पाटबंधारे विकास महामंडळ
      • को.पा.वि.म. कायदा
      • को.पा.वि.मं-नियामक मंडळ ठराव
      • को.पा.वि.मं.-सु.प्र.मा./प्र.मा.आदेश
      • को.पा.वि.मं,-वार्षिक अहवाल
      • को.पा.वि.मं.-परिपत्रके व पत्रे
    • महाराष्ट्र अभियांत्रिकी संशोधन संस्था
    • अभियांत्रिकी प्रशिक्षण प्रबोधिनी
    • मु.अ.(स्थापत्य) जलविद्युत प्रकल्प व गुण नियंत्रण
    • पाटबंधारे संशोधन व विकास संचालनालय
    • जलविज्ञान प्रकल्प व धरण सुरक्षितता
    • मुख्य लेखा परीक्षक जल लेखा औरंगाबाद
    • परिमंडळ
    • दक्षता
      • दक्षता पथक पुणे
      • दक्षता पथक औरंगाबाद
    • विद्युत विभाग
    • यांत्रिकी विभाग
  • जलसंपदा प्रकल्प
    • जलसंपदा प्रकल्प
      • प्रकल्प प्रमुख वैशिष्ट्य
      • कार्यक्रम अंदाजपत्रक २०२१-२२
        • जलसंपदा विभाग(खुद्द)
        • म.कृ.खो.वि.म.
        • जल-विद्युत प्रकल्प
        • वि.पा.वि.म
        • ता.पा.वि.म.
        • गो.म.पा.वि.म.
        • को.पा.वि.म.
    • जलविद्युत प्रकल्प
      • डब्ल्यूआरडीद्वारे हायड्रो प्रकल्प
      • बीओटी द्वारे हायड्रो प्रकल्प
    • खारभूमी प्रकल्प
  • निविदा
    • ई-निविदा
      • महाराष्ट्र शासनाची ई-निविदा यंत्रणा-नॅशनल इन्फॉर्मेटिक सेंटर
    • १० लाखांपर्यंत निविदा सूचना
  • जल आराखडा
    • एकात्मिक राज्य जल आराखडा
    • गोदावरी खोरे जल आराखडा
    • कृष्णा खोरे जल आराखडा
    • तापी खोरे जल आराखडा
    • पश्चिम वाहिनी नद्या जल आराखडा
    • नर्मदा खोरे जल आराखडा
    • महानदी खोरे जल आराखडा
    • जल आराखडा नकाशे
  • माहिती अधिकार
    • माहिती अधिकार अधिनियम-२००५
    • माहिती अधिकार अधिनियम-२००५ (मराठी)
    • परिपत्रके
    • डाउनलोड्स
    • स्वयंप्रेरणेने प्रकाशित केलेली माहिती-१ ते १७ बाबी
    • ऑनलाइन माहिती अधिकार प्रणाली
    • वारंवार विचारले जाणारे प्रश्न
  • MahaWRD- यूट्यूब चेंनेल
  • सरळसेवा भरती सन-2019 (कनिष्ठ अभियंता (स्थापत्य) गट- ब (अराजपत्रित))
  • जलभूषण पुरस्कार
  • नागरिक सेवा
    • राज्यातील पूर स्थितीचा अहवाल (वर्ष २०२२-२३)
    • नागरिकांची सनद
    • पुणे महानगरपालिका पाणी वापर
    • दैनंदिन पाणीसाठा
      • आजचा पाणीसाठा
      • मागील पाणीसाठा अहवाल
    • सेवांचा अधिकार
    • पूर रेषा नकाशे
  • अधिसुचना
  • ई-प्रशासन प्रकल्प
    • प्रवाह-२
    • मास्टर डेटाबेस प्रणाली
    • बिगर सिंचन देयक प्रणाली
    • ई-टाइम्स
    • ई-सेवा पुस्तक
    • जलाशय पाणीसाठे-प्रवाह
    • ई-बिल
    • कालवा संकल्पन
    • लेखा व्यवस्थापन प्रणाली
      • प्रत्यक्ष वापरासाठी
      • चाचणी, प्रशिक्षण व सराव
    • गुणनियंत्रण आणि साहित्य चाचणी प्रणाली
      • प्रत्यक्ष वापरासाठी
      • चाचणी, प्रशिक्षण व सराव
    • कृष्णा भिमा रिअल टाइम डीएसएस
    • ई-जलश्रूती
    • अंदाजपत्रक व प्रारुप निविदा प्रस्ताव
      • प्रत्यक्ष वापरासाठी
      • चाचणी, प्रशिक्षण व सराव
  • कर्मचारी कॉर्नर
    • महिला लैंगिक छळ तक्रार पेटी
    • ई-मेल सेवा
      • ईडी ते ईई लॉगिन
      • डीई आणि एसओ लॉग इन
      • ईडी ते ईई ई-मेल आयडी यादी
      • डीई आणि एसओ ई-मेल आयडी यादी
      • डीआयटी वापरकर्ता मॅन्युअल
      • एनआयसी वापरकर्ता मॅन्युअल
    • पत्र पेटी
    • जेष्ठता सूची
      • स्थापत्य
      • यांत्रिकी व विद्युत
    • आजचे वाढदिवस
    • महिन्यातील निवृती
  • बाह्य दुवे
    • महाराष्ट्र शासन
    • महाराष्ट्र जलसंपत्ती नियमन प्राधिकरण
    • जल शक्ति मंत्रालय जल संपदा, नदी विकास व गंगा संरक्षण विभाग
    • केंद्रीय जल आयोग
    • जलसंपदा माहिती प्रणाली
    • महाटेंडर-आनलाईन निविदासाठी NIC पोर्टल
    • जेम-शासकीय खरेदी प्रणाली
    • सेवार्थ- वेतन देयक तयार करण्यासाठी
    • वेतानिका-वेतन निश्चिती व पडताळणी
    • महालेखापाल कार्यालयाशी ताळमेळ
    • एसबीआय सी एम पी
    • महासंचालक, जल व भूमी व्यवस्थापन संस्था - वाल्मी
  • मोबाइल ऍप दुवे
    • गुणनियंत्रण ऍप
    • प्रवाह ऍप
      • अँड्रॉइड
      • आयओएस
  • शासन निर्णय
अद्ययावत बातम्या
  • चोंढी बृ.ल.पा. योजना प्रकल्प बुडीत क्षेत्राकरिता... + more
  • जाहिरात -जळगाव पाटबंधारे प्रकल्प मंडळ ,जळगाव- सेवा... + more
  • तुम्ही आता येथे आहात
  • मुख्य-पृष्ठ
  • जलसंपदा प्रकल्प
  • खारभूमी प्रकल्प
  • Print

खारभूमी प्रकल्प

आमच्याबद्दल
 
“खार जमिन”  म्हणजे, बंधारा बांधुन समुद्रापासुन किंवा भरतीचे पाणी आत येणाऱ्या नदी पासुन संरक्षण करुन, जी लागवडीस योग्य किंवा कोणत्याही रितीने अन्य प्रकारे लाभप्रद करण्यात आली आहे अशी भरतीच्या पाण्याखालील जमिन आणि तीत, खार, खाजण, खारेपाट, गझनी या किंवा इतर कोणत्याहीरितीने वर्णन करण्यात येणाऱ्या अशा सर्व जमिनींचा समावेश होतो.   
 
कोकण प्रदेशात पश्चिम किनारपट्टी ही एकुण सुमारे 720 कि.मी असुन  मुंबईसह ठाणे, पालघर,रायगड,रत्नागिरी व सिंधुदुर्ग हे 5 जिल्हे पश्चिम किनारपट्टीलगत वसलेले आहेत.  सह्याद्रीमधुन उगम पावणाऱ्या नद्यांचे पाणी खुप मोठ्या प्रमाणात खाड्यांद्वारे अरबी समुद्रात जाऊन मिळते.  तसेच भरतीच्या वेळी दिवसातून दोन वेळा समुद्रातील खारे पाणी  खाडीच्या प्रवाहाच्या  विरुध्द दिशेने खाडीत शिरकाव करते.  साधारण 10 ते 15 कि.मी.लांबी पर्यंतच्या खाडीच्या पात्रातील गोडे पाणी खार होऊन लगतच्या शेत जमिनीचे नुकसान करते.  
खारभूमी विकास योजनेमध्ये  समुद्र किनारी किंवा खाडी किनारी उच्चतम भरतीच्या पातळीवर (HTL) मातीचा बांध घालून भरतीचे पाणी उथळ जमिनीवर पसरण्यास प्रतिबंध केला जातो. त्यामुळे शेतीचे समुद्राच्या पाण्यापासून संरक्षण होते. बांधाचे संरेखन शक्यतो सरळ रेषेत व खाडी लगत असते.
नाला  किंवा शेतामधून येणारे पावसाच्या पाण्याचा निचरा होण्याकरिता खाडीच्या मुखावर बंधाऱ्यास उघाडी बांधली जाते. या उघाडीस एकतर्फी झडपा बसविण्यात येतात. जेणेकरून  पावसाचे पाणी समुद्रास जाउन मिळेल व समुद्राचे खारे पाणी शेत जमिनीस शिरकाव करणार नाही.
मातीचा बांध घालून खारभूमीचे संरक्षण केल्यामुळे शेतीलायक जमिनीत क्षारांच्या प्रवेशास अटकाव होतो. तसेच गोडया पाण्याचे साठे पुर्नभरीत होउन पुन:प्रापण केलेल्या खार जमिनीवर अधिक चांगली लागवड करता येते व खरीप हंगामातील पीकांसह इतर पीकांची उदा. नारळ सुपारी व काजूची लागवड सुघ्दा करता येईल.
 
खारभूमी विकास विभागाचा संघटन तक्ता 
 

कायदे व शासन निर्णय

Sr.No Description View/Download
१ खारभूमी कायदा १९७३
२ शासन निर्णय दि. २५-०५-२००३ खारभूमी विकास योजनांच्या व्यवस्थापनात शेतकऱ्यांचा सहभाग अनिवार्य करणे व खारभुमी योजनांमुळे लाभ होणाऱ्या शेतकऱ्यांच्या/ लाभार्थींच्या सहकारी संस्था स्थापन करून खारभूमी विकास योजना व्यवस्थापनासाठी सदर संस्थांकडे हस्तांतरित करणे
३ शासन निर्णय दि. १२-०३-२०१३ - खारभूमी योजनांच्या बांधाचे सुधारीत संकल्पन व तांत्रिक मानके
४ शासन निर्णय दि. २२-०६-२०१५ - खारभूमी विकास योजनांचे प्रती हेक्टरी खर्चाचे आर्थिक मापदांड सुधारित करण्याबाबत

खारभूमी योजनांचा तपशील

  • जिल्हानिहाय खारजमिन विकास योजना पाहण्यासाठी येथे क्लिक करा

 

खारभूमी योजनाची ३१ मार्च २०१९ रोजीची सद्यस्थिती

फोटो

  • स्वामित्व हक्क धोरण
  • अस्वीकरण आणि धोरणे
  • मदत
  • वापरसुलभता
  • साईटमॅप

© जलसंपदा विभाग, महाराष्ट्र शासन, भारत यांचे हे अधिकृत संकेतस्थळ आहे. सर्व अधिकार सुरक्षित. | महाराष्ट्र माहिती तंत्रज्ञान



  • Government of India
  • Government of Maharashtra
  • GIGW
  • CSS Validator
  • HTML Validator
  1.  
  2.  
  3.  
  4.  
  5.  
  6.  
  7.  
  8.  
  9.  
  10.  
Azadi Ka Amrit Mahotsav
...
Azadi Ka Amrit Mahotsav
...
covid-banner
...
covid-banner
...
covid-banner
...
covid-banner
...
covid-banner
...
covid-banner
...
covid-banner
...
covid-banner
...
Previous Next